Za co budować?

Gminy wiejskie i miejsko-wiejskie mogÄ… mieć duże problemy z finansowaniem swoich inwestycji. SamorzÄ…dy majÄ… ograniczone możliwoÅ›ci zaciÄ…gania kredytów bankowych, a wsparcie budżetu paÅ„stwa i funduszy unijnych też nie w peÅ‚ni rozwiÄ…zuje ich problemy.

Chodzi przede wszystkim o budowÄ™ lokalnych dróg, wodociÄ…gów i kanalizacji, ale również szkóÅ‚, Å›wietlic i innych obiektów użytecznoÅ›ci publicznej. SamorzÄ…dy wiejskie duże nadzieje pokÅ‚adaÅ‚y w funduszach unijnych na lata 2014-2020, ale z dostÄ™pem do tych pieniÄ™dzy mogÄ… być problemy. Nic wiÄ™c dziwnego, że kwestie inwestycji infrastrukturalnych majÄ… zdominować obrady wrzeÅ›niowego XV Kongresu Gmin Wiejskich. A wójtowie i burmistrzowie gmin miejsko-wiejskich majÄ… twardy orzech do zgryzienia.

Z ankiety przeprowadzonej przez ZwiÄ…zek Gmin Wiejskich RP wynika, że samorzÄ…dy wiejskie i miejsko-wiejskie do 2020 roku chciaÅ‚yby zainwestować aż 97 mld zÅ‚ i planujÄ…, że 64 mld zÅ‚ bÄ™dÄ… stanowiÅ‚y fundusze zewnÄ™trzne, czyli gÅ‚ównie pieniÄ…dze unijne, w mniejszym stopniu dotacje z budżetu paÅ„stwa.W 70 proc. inwestycje majÄ… dotyczyć dróg i gospodarki wodno-Å›ciekowej. ZGW RP caÅ‚y czas zbiera od samorzÄ…dów dane na temat ich planów, ale pewnie nie bÄ™dÄ… one zbytnio odbiegaÅ‚y od wczeÅ›niejszych zaÅ‚ożeÅ„.

Niestety, istnieje poważne zagrożenie, że z powodu braku pieniÄ™dzy części projektów trzeba bÄ™dzie zaniechać. Po prostu wiejskie samorzÄ…dy majÄ… nieduże dochody wÅ‚asne, a dotacje i subwencje paÅ„stwowe też nie zapewniajÄ… im odpowiedniego finansowania. Ograniczony też niestety bÄ™dzie dla nich dostÄ™p do funduszy unijnych. W poprzedniej perspektywie finansowej 2007-2013 wiele niedużych projektów na wsiach dotowano w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, ale w latach 2014-2020 te możliwoÅ›ci bÄ™dÄ… znacznie ograniczone.

Co prawda wicepremier Elżbieta BieÅ„kowska obiecuje, że na projekty bezpoÅ›rednio adresowane do wsi zostanie przeznaczone 4,5 mld euro z funduszu spójnoÅ›ci, ale to na razie tylko obietnice, które trzeba wpisać do regionalnych programów operacyjnych w każdym z województw. Ale nawet jeÅ›li uda siÄ™ to zrobić, to wiele maÅ‚ych gmin nie bÄ™dzie w stanie wypeÅ‚nić warunków ubiegania siÄ™ o fundusze – PROW zapewniaÅ‚ dofinansowanie także dla maÅ‚ych projektów inwestycyjnych, fundusze spójnoÅ›ci i regionalne kierujÄ… siÄ™ innymi kryteriami, premiujÄ…cymi duże inwestycje. – Problemy, jakie bÄ™dÄ… miaÅ‚y samorzÄ…dy wiejskie z dostÄ™pem do funduszy unijnych, majÄ… niestety zwiÄ…zek z tym, że rzÄ…d wynegocjowaÅ‚ za maÅ‚y budżet na drugi filar Wspólnej Polityki Rolnej, czyli na PROW 2014-2020 – nie ma wÄ…tpliwoÅ›ci europoseÅ‚ Janusz Wojciechowski (PiS). PoseÅ‚ Jan K. Ardanowski (PiS) obawia siÄ™, że niezrealizowane zostanÄ… obietnice rzÄ…du zwiÄ™kszenia o prawie 5 mld euro budżetu PROW, który ma wynieść 13,5 mld euro (8,5 mld euro z budżetu UE), a przecież najwiÄ™ksza część pieniÄ™dzy bÄ™dzie wydana na wsparcie rolnictwa i sektora rolno-spożywczego, dla gmin zostanie niewiele.

Dlatego samorzÄ…dy domagajÄ… siÄ™ od rzÄ…du przygotowania rozwiÄ…zaÅ„, które by pomogÅ‚y zrealizować im planowane zadania inwestycyjne. I odrobić część dystansu cywilizacyjnego do miast. – Ale samo odblokowanie dostÄ™pu do funduszy unijnych nie zaÅ‚atwia problemów maÅ‚ych samorzÄ…dów. Im o wiele bardziej doskwiera choćby nakÅ‚adanie przez paÅ„stwo nowych zadaÅ„ bez odpowiedniego ich finansowania czy choćby ostatnie decyzje dotyczÄ…ce zmniejszenia wysokoÅ›ci dofinansowania dla pomocy spoÅ‚ecznej o 20 procent. W takiej sytuacji trudno jest nawet planować inwestycje, nie mówiÄ…c o ich realizacji – mówi ekonomista Piotr WiÅ›niewski.